برداشت یک غیر حرفه‌ای – تورم / گرانی

بارها در گفته‌ها، شنیده‌ها و نوشته‌ها می‌شنویم، می‌بینیم و می‌خوانیم که «گران شدن»، «تورم» و ریشه‌های این‌دو به اشتباه معادل و به جای یکدیگر به‌کار می‌روند.

گران شدن در باره یک کالا یا خدمت رخ می‌دهد که به دلیل کمیابی، تقاضای زیاد، موارد پیش‌بینی نشده همانند شرایط آب و هوایی و مانند آن رخ می‌دهد و عمدتا تابع عرضه و تقاضاست. این پدیده در مورد یک یا چند کالا و خدمت موضوعیت می‌یابد و از ابتدای طرح موضوع مبادلات در زندگی بشر موضوعیت داشته است.

به‌بیان دیگر قیمت کالا یا خدمت تابعی از عرضه و تقتضا در بازار است، با افزایش عرضه می‌توان انتظار داشت که قیمت‌ها کاهش می‌یابد و برعکس، افزایش تقاضا، افزایش قیمت را در پی‌خواهد داشت (پدیده‌ای اقتصادی و تابع سیاست‌های عرضه).

این در حالی است که تورم نتیجه سیاست‌های پولی است و نتیجه آن افزایش سطح کلی قیمت‌هاست و نه افزایش قیمت یک کالا یا خدمت مشخص. به بیان دیگر تورم منجر به احساس گرانی می‌شود و پدیده‌ای است که به دلیل سیاست‌های پولی رخ می‌دهد و می‌توان آن را معادل کاهش ارزش پول یا افزایش عرضه پول (تورم در نقدینگی) دانست (پدیده‌ای پولی که پیدایش آن همزمان با پیدایش پول بوده‌است).

توضیح: نقدینگی به زبان ساده، به مجموع پول (اسکناس و مسکوک در گردش) و شبه‌پول (سپرده‌های بانکی) در اقتصاد کشور گفته می‌شود. خلق نقدینگی در بانک به معنای تولید «بدهی» برای بانک و تولید «قدرت خرید» از هیچ، برای سپرده‌گذار است.

تورم را می‌توان معادل مالیات غیر مستقیم دانست و مدیریت آن نیز مستلزم سیاست‌های صحیح پولی و بانکی است.

عدم تمایز میان این دو مفهوم (گرانی و تورم) باعث می‌شود، ابزارهای متناسب برای مدیریت آنها استفاده نشود که نتیجه نهایی ناکارآمدی سیاست‌ها خواهد بود.

پی‌نوشت: نگارنده متخصص اقتصادی نیست و تنها شنیده‌ها و خوانده‌های خود از منابع مختلف بازگو کرده است.